Wydawca treści
Rezerwaty przyrody.
Rezerwaty przyrody to jedna z podstawowych form przestrzennych realizacji ochrony przyrody. Podstawą prawną do ich tworzenia jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 880); której art. 13 pkt. 1 mówi, iż „Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi”.
Istniejące rezerwaty przyrody
Na terenie Nadleśnictwa Cisna znajdują się dwa rezerwaty przyrody : ,,Sine Wiry" i „Olszyna Łęgowa w Kalnicy".
Rezerwat ,,Sine Wiry"
Rezerwat „Sine Wiry" utworzony został w oparciu o Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 29 grudnia 1987 r. (M.P. z dnia15 lutego 1988 roku nr 5, poz. 47 § 21). Powierzchnia rezerwatu wg zarządzenia o utworzeniu rezerwatu wynosi 450,49 ha. Większa część rezerwatu położona jest na terenie Nadleśnictwa Cisna (331,19 ha), z tego 326,86 ha przypada na gminę Cisna, 4,22 ha na gminę Czarna, a 0,11 ha na gminę Solina. Pozostała część rezerwatu (93,91 ha) znajduje się w Nadleśnictwie Baligród. Rezerwat obejmuje również wody płynące (rzeka Wetlina i Solinka) o powierzchni 25,39 ha administrowane przez Okręgową Dyrekcję Gospodarki Wodnej w Krakowie – Inspektorat Eksploatacji Wód w Przemyślu.
Położenie administracyjne: województwo podkarpackie, powiat leski, gmina Cisna-obręby ewidencyjne: Jaworzec, Łuh, Zawój, gmina Solina – obręby ewidencyjne: Polanki, Studenne; powiat bieszczadzki, gmina Czarna – obręb ewidencyjny Tworylne.
Położenie administracyjno-leśne: Nadleśnictwo Cisna, obręb leśny Wetlina, leśnictwa Jaworzec, Zawój.
Forma ochrony: częściowa.
Przedmiot ochrony: Przełomowa dolina Wetliny z korytem bogatym w liczne formy skalne w postaci progów, płyt ześlizgowych, osuwisko Połoma, jeziorko zaporowe, interesujące zespoły roślinne, w tym jaworzyna górska (Phyllitido- Aceretum).
Typ i podtyp wg głównego:
• przedmiotu ochrony – typ: krajobrazów; podtyp: krajobrazów naturalnych (PKr. kn),
• środowiska chronionego – typ: leśny i borów; podtyp: lasów górskich i podgórskich (EL. lgp).
Rezerwat „Sine Wiry" obejmuje część dorzecza rzeki Wetlina od nieistniejącej wsi Łuh do ujścia rzeki, długości około 9 km wzdłuż osi rzeki. Rzeka przecina utwory fliszowe jednostki dukielskiej i płaszczowiny śląskiej. Pod względem tektonicznym rezerwat położony jest w strefie przeddukielskiej stanowiącej wąski pas wypiętrzonych fałdów jednostki śląskiej przed czołem nasunięcia dukielskiego. Obejmuje fałdy antykliny Suchych Rzek, Ropienki i Szczawnego oraz synkliny Magórki, Stołów i Baligrodu. Dolina rzeki Wetlina ma charakter doliny przełomowej biegnącej. Dno rzeki jest skaliste z licznymi formami skalnymi w postaci progów nazwanych „Sinymi Wirami", płyt ześlizgowych, itp. Na terenie rezerwatu znajduje się pozostałość osuwiska skalno-zwietrzelinowego i jeziorka zaporowego zw. „Jezioro Szmaragdowe", powstałego w wyniku zatarasowania „łapą" osuwiska doliny Wetliny. Rezerwat znajduje się w strefie gdzie wezbrania opadowe występują od maja do lipca. Latem 1980 roku wystąpiły gwałtowne burze i długotrwałe opady, które spowodowały osunięcie południowo-zachodniego stoku góry Połoma. Łapa osuwiska zablokowała doliną Wetliny piętrząc jej wody i powodując powstanie naturalnego jeziorka zaporowego o powierzchni ok. 50 arów. Od roku 1980 powierzchnia jeziorka uległa zmniejszeniu. Procesy powodujące obniżenie kanału odpływowego (erozja wgłębna i przecinanie łapy osuwiska niesionym żwirem) oraz deponowanie materiału transportowanego przez rzekę doprowadziły do wypełnienia osadami prawie całego zbiornika.
Dominujące leśne zbiorowiska roślinne: najliczniej reprezentuje zbiorowisko grądu typowego Tilio-Carpinetum (31% pow. rezerwatu), buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum (29% pow.), olszynka karpacka Alnetum incanae (22% pow.), kwaśna buczyna górska Luzulo nemorosae-Fagetum (13% pow.), zbiorowisko o charakterze pośrednim pomiędzy buczyną karpacką a grądem (2% pow.).
Zespoły i zbiorowiska roślinne występujące w rezerwacie:
• Olszynka bagienna Caltho-Alnetum – występuje fragmentarycznie nie dominując w żadnym z wyłączeń drzewostanowych. Odnaleziono dwa płaty tego zespołu, jeden w bezpośrednim sąsiedztwie potoku, drugi w niewielkim zagłębieniu na wysokości ok. 550 m n.p.m. Olszynka ta odznacza się bogatym składem gatunkowym.
• Olszynka karpacka Alnetum incanae carpaticum – występuje w dnie doliny, w pobliżu potoku jak również na szerokich i rozległych, niskich terasach. Gatunków charakterystycznych stwierdzonych na terenie Bieszczad (Zarzycki 1963) występują: Althriscus nitida, Thalictrum aquilegiifolium, Astrantia major. Licznie występują gatunki charakterystyczne dla Alno-Padion.
• Buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum – jest to zbiorowisko panujące na terenie rezerwatu. Wykształcone zostało na siedliskach bardzo zmiennych pod względem ekspozycji, wilgotności i żyzności gleb. Na terenie rezerwatu można wyróżnić trzy nizsze jednostki systematyczne w obrębie zespołu:
1. wilgotna buczyna karpacka z miesiącznicą trwałą Dentario glandulosae– Fagetum lunarietosum. Występuje głównie na cienistych zboczach o ekspozycji północnej i zachodniej, porasta również leje źródliskowe i otoczenie drobnych cieków. W drzewostanie dominuje Bk (60%), Jd (20%), Olsz (16%), w domieszce występują Św, Jw I Gb (4%),
2. buczyna karpacka świeżaDentario glandulosae-Fagetum typicum to najbardziej rozpowszechniony podzespół na terenie rezerwatu. Występuje w środkowych i przyszczytowych partiach zboczy, na glebach umiarkowanie żyznych i umiarkowanie wilgotnych. Najlepiej wykształcone płaty tego podzespołu występują we wschodniej i północnej części rezerwatu. W ramach tego zbiorowiska obserwuje się wyparcie buka przez jodłę, oraz zastąpienie w składzie jawora przez olszę szarą. W poprzednim Planie Ochrony zaproponowane zostało przeprowadzenie prób przebudowy drzewostanu do składu docelowego,
3. sucha trawiasta buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum festucetosum drymejae niewielki płat zajmuje suchy grzbiet o wystawie południowej w centralnej części rezerwatu.
• Kwaśna buczyna karpacka Luzulo nemorosae-Fagetum porasta suche grzbiety o płytkich, kamienistych, silnie zakwaszonych glebach. Gatunkiem dominującym w drzewostanie jest buk z niewielką domieszką graba i całkowitym brakiem jodły.
• Grąd wysoki Tilio-Carpinetum zajmuje niżej położone partie stoków Połomy i Szczyciska. Na suchych zboczach o ekspozycji południowej dochodzi do wysokości około 650 m n.p.m. Typowe płaty tego grądu występują w południowo-zachodnim rejonie rezerwatu, natomiast drzewostany grądu z dużą domieszką olszy szarej występują w centralnej części rezerwatu w bezpośrednim sąsiedztwie kwaśnych buczyn.
• Jaworzyna górska z języcznikiem Phyllitido-Aceretum będąca przedmiotem ochrony w rezerwacie występuje w dwóch miejscach, o niewielkich powierzchniach na stokach o ekspozycji zachodniej. Płat Phyllido-Aceretum we wschodniej części rezerwatu zajmuje podnóże stosunkowo wysokiego urwiska skalnego. Jest to obszerne głazowisko przemieszane z żyzną higromullową próchnicą. W runie dominuje Lunaria rediviva, natomiast Phyllitis scolopendrium będący pod ścisłą ochroną oraz rzadki gatunek na terenie Bieszczad porasta głazy urwiska skalnego tworząc drugie co do wielkości, na terenie Nadleśnictwa Wetlina, stanowisko. Płat w zachodniej części rezerwatu na podobnym siedlisku, brak tu Lunaria rediviva. Oba płaty charakteryzuje zupełny brak jawora w drzewostanie.
• żyzna jedlina Galio-Abietetum na terenie rezerwatu występuje jedynie fragmentarycznie. W płatach tego zespołu zaznacza się dominacja gatunków z klasy Fagetalia silvaticae przy niewielkim udziale gatunków borowych znacznej domieszce roślin zrębowych. Drzewostan buduje głównie jodła.
• Zadrzewienia i młodniki z przewagą olszy szarej to zbiorowiska powstałe niedawno na wskutek zarastania gruntów porolnych w południowej części rezerwatu oraz na usuwisku w północnej części rezerwatu. Typowe runo leśne jeszcze się nie wykształciło, a w obecnym występuje duży udział gatunków łąkowych oraz typowych dla zrębów.
Nieleśne zbiorowiska roślinne: reprezentują łąki z rzędu Arrhenatheretalia na których zauważa się procesy związane z sukcesją roślinności krzewiastej i drzew. Niewielki płat zbiorowiska ze związku Filipendulo-Petasition występuje przy potoku na południowym krańcu rezerwatu. W sąsiedztwie potoków zauważalne są również łopuszyny Petasitetum kablikiani.
Świat roślin na terenie rezerwatu jest bardzo bogaty, występuje tu około 350 gatunków roślin naczyniowych w tym 21 podlegających ochronie ścisłej i 7 ochronie częściowej.
Teren rezerwatu stanowi całoroczną ostoję rzadkich gatunków drapieżnych fauny: rysia, żbika, orła przedniego (Michalik, Mazur 1991 r.).
Rezerwat „Olszyna Łęgowa w Kalnicy"
Olszyna bagienna Caltho-Alnetum – główny przedmiot ochrony w rezerwacie „Olszy-na Łęgowa w Kalnicy".
Rezerwat „Olszyna Łęgowa w Kalnicy" utworzony został w oparciu o Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 13 października 1971 r. (znak OP-277/45/71, M.P. 1971.53.346). Powierzchnia rezerwatu wg zarządzenia o utworzeniu rezerwatu wynosi 13,69 ha. Rezerwat w całości położony jest na terenie Nadleśnictwa Cisna.
Położenie administracyjne: województwo podkarpackie, powiat leski, gmina Cisna-obręb ewidencyjny Kalnica.
Położenie administracyjno-leśne: Nadleśnictwo Cisna, obręb leśny Wetlina, leśnictwo Kalnica.
Forma ochrony: częściowa.
Przedmiot ochrony: naturalne zbiorowisko górskiego lasu łęgowego.
Typ i podtyp wg głównego: PFi.zl-EL.lgp
• przedmiotu ochrony – typ: fitocenotyczny; podtyp: zbiorowisk leśnych (PFi.zl),
• środowiska chronionego – typ: lasów i borów; podtyp: lasów górskich i podgórskich (EL.lgp).
Przedmiotem ochrony w rezerwacie „Olszyna Łęgowa Kalnicy" jest fragment górskiego lasu łęgowego z dużym udziałem olszy czarnej w drzewostanie. Głównym zbiorowiskiem występującym na terenie rezerwatu jest olszyna bagienna Caltho-Alnetum. Jest to dość rzadkie zbiorowisko na terenie Bieszczad. Cały rezerwat znajduje się w starorzeczu, gdzie w okresie czwartorzędu utworzyły się holoceńskie torfowiska, które na wskutek procesu glebowego wytworzyły gleby torfowe należące do rzędu gleb bagiennych. Zbiorowiska roślinne i flora rezerwatu charakteryzują się dużym stopniem naturalności. Dominująca na terenie rezerwatu olszyna bagienna Caltho-Alnetum (90%) odznacza się typowym dla tego zespołu rozluźnionym drzewostanem z licznymi lukami zajętymi przez roślinność bagienną i szuwarową. Struktura taka wykształciła się w dużych silnie podtopionych płatach. O dużej
wartości przyrodniczej rezerwatu decyduje także bogaty skład florystyczny, liczy on 215 gatunków roślin naczyniowych. Przeważają tu gatunki typowe dla siedlisk wilgotnych i świeżych związanych z lasami oraz torfowiskami. Rośliny prawnie chronione reprezentuje 13 gatunków, z których 8 podlega ścisłej ochronie. Na szczególną uwagę zasługuje tojad wschodniokarpacki Aconitum lasiocarpum i przedstawiciel rodziny storczykowatychDactylirhiza maculata. Są to gatunki umieszczone na liście roślin zagrożonych w Polsce. Na terenie rezerwatu występują następujące zbiorowiska roślinne:
- łąka świeża z rzędu Arrhenatheretalia,
- łąka ziołoroślowa Filipendulo-Geranietum,
- młaka niskoturzycowa Carici-Agrostietum caninae,
- zbiorowisko przejściowe między młaką niskoturzycową a łąką śmiałkową,
- łąka trzęślicowa reprezentująca zubożałą postaćMolinietum medioeuropaeum,
- fragmenty torfowiska wysokiego z klasy Oxycocco-Sphagnetea,
- zbiorowisko turzycy drżączkowej Carex brizoides.
Projektowane rezerwaty przyrody
Na terenie Nadleśnictwa Cisna znajduje się jeden obiekt zaprojektowany do objęcia ochroną rezerwatową, o nazwie: „Przełom Solinki pod Matragoną".
Przygotowana jest wstępna dokumentacja, niezbędna do prawnego ustanowienia rezerwatu.
Wstępne propozycje rezerwatów przyrody
Na terenie Nadleśnictwa Cisna znajdują się cztery obiekty zaproponowane do objęcia ochroną rezerwatową: „Na stokach Falowej", „Łopiennik",„Okrąglik", „Dziurkowiec".
tekst : na podstawie "Programu Ochrony Przyrody na lata 2006-2015" opracował Łukasz Mokrzyńsk
Najnowsze aktualności
WYDŁUŻAMY KONSULTACJE WS. MORATORIUM
WYDŁUŻAMY KONSULTACJE WS. MORATORIUM
Lasy Państwowe kontynuują proces konsultacji zmierzający do zachowania i ochrony najcenniejszych obszarów leśnych i zapraszają do opiniowania aktualizacji terenów objętych styczniowym moratorium pozyskania drewna. Decyzja Ministerstwa Klimatu i Środowiska umożliwiła wznowienie i wydłużenie terminu przyjmowania uwag.
Przypomnijmy – decyzja Minister Klimatu i Środowiska z 8 stycznia br. wprowadziła półroczny zakaz i ograniczenia pozyskiwania drewna w dziewięciu lokalizacjach w kraju. Ograniczenia objęły 94 tys. ha hektarów lasów położonych na terenie 28 nadleśnictw.
W końcu kwietnia minister poleciła Lasom Państwowym przedstawienie aktualizacji terenów objętych moratorium. Polecenie zakładało, by 15 czerwca przedstawić nie tylko propozycję zmian, ale także przeprowadzić i przedstawić raport z konsultacji społecznych. Lasy Państwowe przygotowały propozycję zmian w obszarach objętych moratorium, z założeniem, że nie jest ona mniejsza od tej wskazanej w styczniu br. Krótki termin wyznaczony przez Ministerstwo spowodował jednak, że na zebranie uwag do tej propozycji pozostało ledwie kilka dni. Mimo to w skali całych Lasów Państwowych wpłynęło ich ponad tysiąc.
Nowe zalecenia MKiŚ, które ukazały się w czerwcu pozwalają jednak na wznowienie konsultacji i wydłużenie ich terminu. To dlatego, że obecnie resort oczekuje na raport z konsultacji do końca września.
– Konieczność wydłużenia terminu konsultacji to kwestia podnoszona przez uczestników rozpoczętych już obrad. Nowy termin daje szansę wszystkim, którzy chcą się zapoznać z naszymi propozycjami i przedstawić swoje uwagi. Dlatego zdecydowaliśmy o przedłużeniu konsultacji społecznych. Wznowimy je 15 lipca i przez 21 dni będziemy oczekiwać na kolejne opinie – mówi Witold Koss, Dyrektor Generalny Lasów Państwowych.
Dyrektor podkreśla, że wszystkie uwagi złożone dotychczas pozostają w mocy. Ich treść zostanie opublikowana na stronach internetowych RDLP i nadleśnictw, wraz z materiałami, które będą podlegały konsultacjom.
Organizatorem konsultacji będą regionalne dyrekcje Lasów Państwowych w Białymstoku, Gdańsku, Krośnie, Radomiu i Wrocławiu, gdyż to na ich terenie zostało wprowadzone moratorium. 15 lipca na stronach RDLP i właściwych nadleśnictw pojawią się materiały, na temat których leśnicy chcą zebrać opinie. Propozycja aktualizacji obszarów objętych moratorium nie będzie się różnić od tej przedstawionej w czerwcu. Jedyna różnica to ujednolicenie sposobu prezentacji danych. W każdym przypadku mają to być:
- mapa obszarów ujętych w moratorium z 8 stycznia br.,
- mapa z propozycją aktualizacji,
- wykaz wydzieleń proponowanej aktualizacji,
- uzasadnienie tych zmian.
Na życzenie zainteresowanych Lasy Państwowe udostępnią pliki mapy numerycznej (*.shp) do samodzielnych analiz.
W pierwszych dniach po 15 lipca RDLP zorganizują także spotkania on-line, podczas których omówione zostaną szczegóły dotyczące zmian w poszczególnych obszarach objętych moratorium oraz przebiegu samych konsultacji.
Przyjmowanie uwag zakończy się 4 sierpnia. W ciągu trzech tygodni RDLP ustosunkują się do nich. Zarówno uwagi, jak i stanowisko Lasów Państwowych zostanie opublikowane na stronach internetowych. Raporty z konsultacji zostaną opublikowane i przedstawione Ministerstwu Klimatu i Środowiska. W oparciu o ten materiał MKiŚ podejmie decyzje co dalszych losów obszarów objętych moratorium.
– Styczniowa decyzja o wprowadzeniu moratorium miała zarówno zdecydowanych entuzjastów, jak i zagorzałych krytyków. Dlatego 15 lipca zapraszam wszystkich zainteresowanych, by zapoznali się z naszą propozycją aktualizacji i wypowiedzieli się na jej temat – mówi dyrektor Koss.
W przypadku pytań dotyczących konsultacji, prosimy o kontakt baligrod@krosno.lasy.gov.pl
Harmonogram konsultacji
15 lipca – publikacja propozycji na stronach RDLP i nadleśnictw
do 22 lipca – spotkania online organizowane przez RDLP
4 sierpnia – zakończenie przyjmowania uwag
25 sierpnia – publikacja zgłoszonych uwag i odpowiedzi na nie RDLP
30 września – publikacja raportu z konsultacji
Link do materiałów umieszczonych na BIP RDLP w Krośnie:
